{REVIEW} Bảo tàng thế giới cà phê: điểm đến MỚI của thế hệ trẻ

Ngày 24/11/2018, bảo tàng thế giới cà phê chính thức mở cửa. Và báo chí đăng tải những hình ảnh hấp dẫn, thu hút hàng ngàn lượt khách tham quan mỗi ngày. Tôi không tin. Tôi phải tự mình đi trải nghiệm.

Tôi cuốn hành lý để rời Hà Nội những ngày mưa nồm ẩm, gặp Tây Nguyên trong lễ hội cà phê và cái chính là thăm BẢO TÀNG THẾ GIỚI CÀ PHÊ giữa lòng Buôn Mê của TRUNG NGUYÊN LEGEND.

1. LẦN ĐẦU TIÊN đến bảo tàng và cảm giác CHOÁNG NGỢP bao trùm

Nằm trên đường Nguyễn Đình Chiểu – Thành phố Buôn Ma Thuột trong khuôn viên “thành phố cà phê”, hình ảnh bảo tàng thế giới cà phê hiện ra sừng sững giữa bầu trời xanh trong của Tây Nguyên đầy nắng và gió.

Không khó để nhận ra kiến trúc nhà rông điển hình với mái vòm dài rộng, uốn lượn mềm mại như cánh chim núi rừng khát khao chinh phục trời cao. Toàn bộ mặt ốp bề ngoài làm bằng đá bazan núi lửa nhờ hàng triệu năm biến động địa chất mới thành hình.

Sự tôn trọng bản sắc đồng bào các dân tộc Tây Nguyên: Mơ Nông, Ba Na, J’Rai, Ê Đê và sự đề cao hạt cà phê hiện ngay ở vẻ bề ngoài. Có thể thấy, Trung Nguyên Legend đã xây dựng một điểm đến du lịch mới mang tinh thần Việt, trí tuệ Việt đặc biệt là mang hồn thiêng của xứ sở “Giàng ơi”.

Bước vào sảnh chính của bảo tàng, hương cà phê phảng phất, ấp ôm mọi giác quan của tôi. Cô lễ tân đứng quầy mặc áo dài chu đáo hướng dẫn về cách mua vé và những không gian tham quan. 75.000 đ/vé/lượt khách là một mức giá phù hợp để có cơ hội trải nghiệm và chiêm ngưỡng 10.000 hiện vật được Chủ tịch Vũ dành hơn 10 năm tâm huyết thuyết phục bảo tàng Jens Burg (Đức) tin tưởng bàn giao.

Bản đồ thế giới hiện lên ở những bước chân tiếp theo tôi đến. Tấm bản đồ làm từ những loại cà phê khác nhau biểu tượng cho những vùng trồng loại cà phê đó.

Bất kỳ ai cũng có cơ hội để thưởng thức những ly cà phê sáng tạo ngay tại chỗ với không gian đẹp, rộng, ngập tràn ánh sáng và quầy bar hiện đại bậc nhất dành cho các quán cà phê.

Chính kiến trúc mái vòm tạo ra cả điểm nhấn cho không gian bên trong bảo tàng. Âm thanh bên trong có độ vang trong như tiếng chuông ngân, tiếng cồng chiêng thiêng liêng, rộn rã, tần số rung động này mang đến cảm giác hứng khởi, trí óc tràn đầy sự minh mẫn và tinh thần như ngập nắng Buôn Mê.

“Hạt cà phê nảy mầm từ những giọt nước mắt của thần linh” – giọng thuyết minh dịu dàng, chầm chậm như từng giọt cà phê sánh đặc được nhỏ xuống từ chiếc phin truyền thống của người Việt thấm đẫm vào hồn tôi. Nghe âm thanh nhè nhẹ, bước chân đi chậm rãi, hương cà phê lan toả, mắt ngắm nhìn những bức tranh sắc nét về quá trình sinh trưởng của hạt cà phê…Lòng không chỉ rộn ràng bao xúc cảm mà còn thấy biết ơn vô tận Tạo Hoá đã ban cho loài người “hạt ngọc nâu” kỳ diệu này.

Đây cũng chính là một điểm nhấn quan trọng của việc xây dựng bảo tàng: chạm vào tất cả các giác quan của du khách để tác động lên THÂN – TÂM – THỂ – TRÍ.

Tôi không phải một tín đồ cà phê chính hiệu. Nhưng khi nửa dân số thế giới tiêu thụ một lượng ít nhiều cà phê mỗi ngày thì bản thân tôi cũng không phải kẻ ngoại lệ. Lại là một người trẻ, một thế hệ sinh ra giữa thời đại nhiều biến chuyển và đổi thay, đam mê cá nhân, khát vọng vươn mình, lòng tự tôn dân tộc hay những lý tưởng thiết tha với đất nước, với cuộc đời khiến tôi hay bao người trẻ khác trở thành thế hệ quan trọng của tương lai. Những điểm đến đi trong cuộc đời, những trải nghiệm mới mẻ, những lan toả sẻ chia của ước mơ tươi đẹp…đều có sức ảnh hưởng không nhỏ đến tôi.

Bởi thế, bảo tàng thế giới cà phê không chỉ đảm nhiệm vai trò là một địa điểm du lịch định vị trong lòng thành phố cà phê mà còn là điểm đến của thế hệ trẻ – một thế hệ một sải cánh bay, vươn xa và mang về niềm tự hào cho đất nước.

2. Xoá bỏ định kiến về bảo tàng

Giống như bao người Việt, tôi luôn cho rằng bảo tàng là nơi chứa đựng “quá khứ ngủ quên”, nằm im lìm trong một góc không gian ít người ghé tới. Bảo tàng là nơi dành cho những cựu chiến binh, các vị bô lão, những sinh viên sử học hoặc người đam mê lịch sử…Bảo tàng không thuộc về thế hệ tôi, không thuộc về hiện tại.

Bởi thế, dù đi qua bao nhiêu thành phố, dù những chuyến du lịch vẫn lên kế hoạch tháng tháng ngày ngày – nhưng bảo tàng – không bao giờ nằm trong danh sách check in của tôi và rất nhiều người.

Cho đến một ngày, tôi vô tình đọc được những dòng này trên Internet: “Trước khi đến Pháp, hình ảnh “bảo tàng” trong đầu tôi là những căn phòng rộng lớn, vắng lạnh, toát ra mùi ẩm mốc vì thiếu ánh sáng tự nhiên, là “lịch sử” nằm ngủ quên trong những góc tối, là dấu vết thời gian bị hoá thạch. Nhưng với người dân Paris và cả châu Âu, bảo tàng là cái gốc của hiểu biết và đương nhiên, của sự phát triển không ngừng. Và lạ chưa, với người châu Âu, bảo tàng còn là nơi đem lại tình yêu: yêu nghề, yêu cuộc sống, yêu nhau”.(1)

Chưa từng có chuyến du lịch nào của tôi chỉ đặt mục đích cho một điểm đến. Nhưng điểm đến này thực sự đem đến nhiều tư duy mới mẻ và xoá bỏ mọi “cũ kỹ” trong đầu óc. Bởi đúng như tác giả nào đó đã viết: bằng cách nào đó, Trung Nguyên Legend đã đem tình yêu bảo tàng của người Châu Âu, về Việt Nam và đặt tình yêu đó vào những trái  tim trẻ như tôi.

• Bảo tàng thế giới cà phê là địa điểm có thể cho ra hàng ngàn tấm hình “sống ảo” “chất hơn nước cất”. Ảo mà không ảo chút nào. Mọi nơi chốn đều được sắp đặt có chủ đích và mang những thông điệp ý nghĩa.

• Không gian cà phê với bản đồ cà phê thế giới, với những ly cà phê sáng tạo có thể thưởng thức ngay tại chỗ, với chỗ ngồi view đẹp và rộng rãi, tha hồ trao đổi, trò chuyện, gặp gỡ, “khơi nguồn cảm hứng”,…
• Những người yêu cà phê sẽ có thêm hiểu biết khi đi hết chuỗi hành trình tham quan và lần theo dấu vết thời gian để cảm nhận những ngày khởi sinh của hạt cà phê nơi đất nước Ethiopio xa xôi cho đến sự tinh tế trong cách thưởng thức cà phê qua từng thời kỳ.

• Người dân bản địa đặc biệt người đồng bào có thể tự hào với những hiện vật địa phương được trưng bày và sắp đặt trang trọng trong một không gian riêng, khoáng đạt, đầy ánh sáng: những chiếc bầu nậm, những chiếc gùi, những dụng cụ rang xay thô sơ buổi đầu của các dân tộc, những sắc màu văn hoá truyền thống đều toả sáng rực rỡ ở bảo tàng thế giới cà phê.

Trân trọng giá trị truyền thống, hiện tại tiếp nối và phát triển đỉnh cao trong tương lai – bảo tàng thế giới cà phê biểu thị rõ ràng cho sự phát triển không ngừng. Ở đây, ngọn lửa đam mê được nuôi dưỡng và cháy mãi trong lòng cao nguyên trung phần.

3. Chắp cánh cho ngày mai

Không lạ lùng khi ngay sảnh chính ở gian hàng trưng bày và bán là những sản phẩm khởi nghiệp của thế hệ các bạn trẻ được tạo điều kiện từ nguồn quỹ khởi nghiệp của Trung Nguyên Legend. Tôi đã thốt lên đầy kinh ngạc với chiếc nón lá sen đẹp mê mẩn của thế hệ tôi tạo ra, chiếc bút tre đượm tinh thần Việt hay khăn rằn ri hiền hoà thân thiện mang chất Nam Bộ điển hình…Tất cả những sản phẩm đấy, được bảo tàng thế giới cà phê giới thiệu tới mọi du khách, là sự khích lệ không nhỏ dành cho các bạn trẻ dám khát khao, dám sáng tạo.

Thư viện sách với hàng trăm cuốn sách “đổi được” được chủ tịch Vũ chắt lọc và sưu tầm để truyền tải tri thức đến với mọi người. Phòng đọc yên tĩnh, nằm trong lối đi có thiết kế độc đáo như một căn hầm chứa “kho báu tri thức”, trên tường, là bức tranh của những vĩ nhân nổi tiếng, truyền thêm khát vọng chinh phục đỉnh cao cho thế hệ trẻ.

Những cuộc thi duy trì những bản sắc dân tộc truyền thống vẫn được diễn ra ở nơi đây như hội thi ủ rượu của cộng đồng Ê-đê; từ việc giúp người dệt thổ cẩm hiểu được, vải có thể góp phần tạo nên một nền văn hóa riêng, đại diện cho cả một quốc gia đến việc tạo không gian học tập vui chơi cho trẻ nhỏ.

Những buổi hội thảo, thiền, buổi trao đổi gặp gỡ về câu chuyện cà phê, câu chuyện khởi nghiệp…được tổ chức đều đặn và tạo nên làn sóng mạnh mẽ, thổi bùng khát vọng Việt, khát vọng tương lai.

Có một nhà bình luận nào đó viết năm 1902 trong “những câu chuyện hay nhất về cà phê” đã bộc lộ thế này: “là khi hương thơm của cà phê mở ra cánh cửa linh hồn, và câu chuyện, được ẩn giấu sâu bên trong, chính là để chắp cánh cho mai sau.” (2)

Tôi cũng xin tạm kết những dòng viết này ở đây, cà phê và bảo tàng thế giới cà phê chính là để “đánh thức” giấc mơ Việt, là điểm chạm sâu sắc dành cho mọi giác quan và là chốn khởi nguồn của những ý tưởng điên rồ.

Nếu bạn đi du lịch Tây Nguyên, chắc chắn bảo tàng thế giới cà phê là điểm đến không thể bỏ qua. Nhưng nếu bạn là thế hệ Việt, trẻ như tôi, nhiều khao khát như tôi, chắc chắn bạn sẽ đến nơi đây – bằng sự thôi thúc lớn lao từ trong tâm trí.

Rốt cuộc thì, hãy đi và cảm nhận.

Bảo tàng thế giới cà phê: viết đam mê, khơi nguồn thế hệ trẻ./

(1): “Tôi và Paris – Câu chuyện một dòng sông”, Hoàng Long, NXB Thế giới 2016

(2): “Hành trình cà phê”, Mark Pendergrast, NXB Lao động 2018

Bài viết của Thor, Buôn Ma Thuột, tháng 3/2019